Trong lĩnh vực thị trường tiền điện tử, Staking được xem là một trong những chiến lược tối ưu để đầu tư vào các token thuộc các blockchain sử dụng cơ chế Proof of Stake. Vậy khái niệm Staking là gì? Có bao nhiêu mô hình Staking chính hiện nay. Cùng webtygia đi tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé.

Staking là gì?

Staking là quá trình khóa một số lượng token nhất định trong một blockchain để nhận phần thưởng, phụ thuộc vào đầu tư ban đầu của bạn bao gồm số lượng token và thời gian mà bạn đã stake.

Tuy nhiên khác với hành động farming nơi vốn được khóa để nhận thưởng trong một dự án hay giao thức tiền điện tử, trong Staking lượng token bị khóa cũng được sử dụng để tham gia vào việc xác minh giao dịch của blockchain theo cơ chế Proof-of-Stake. Giống như việc gửi tiền vào tài khoản tiết kiệm ngân hàng để nhận lãi khi đáo hạn, Staking đòi hỏi bạn phải cam kết một số lượng token để tham gia quá trình này.

Điều đặc biệt là khi tham gia Staking bạn không chỉ là một nhà đầu tư đơn thuần mà còn đóng vai trò như một người hỗ trợ cho dự án blockchain giúp cải thiện tính bảo mật, tốc độ giao dịch và khả năng mở rộng của dự án vì bạn thực sự tham gia vào cơ chế Proof of Stake của blockchain. Ngoài ra Staking còn ảnh hưởng quy mô nhỏ đối với môi trường và nguồn điện tiêu thụ, làm nổi bật sự khác biệt so với cơ chế Proof of Work.

5 mô hình Staking chính hiện nay

Staking as validator

Việc sử dụng Staking như một người xác thực đặt cược một số lượng token cụ thể trực tiếp vào blockchain với tư cách là một validator nhằm nhận phần thưởng từ quá trình xác minh giao dịch, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động và bảo mật của blockchain.

Ví dụ cụ thể là Ethereum - Một blockchain mà người dùng có thể tham gia Staking trực tiếp vào mạng lưới.

Delegated Staking

Delegated Staking là một hình thức mà người dùng chuyển giao token của họ vào ví của nhóm phát triển dự án hoặc những người điều hành các node để nhận lợi nhuận định kỳ mà không tham gia trực tiếp vào xác minh giao dịch hay các hoạt động khác trong mạng lưới. Mặc dù không tham gia trực tiếp hình thức này vẫn được coi là Staking như Casper Network sử dụng mô hình Staking này để hỗ trợ các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

CEX Staking

Với sự gia tăng phổ biến của Staking, ngày càng nhiều sàn giao dịch đang cung cấp dịch vụ này nên bạn có thể dễ dàng thực hiện việc Staking cho các loại token của mình trên nhiều sàn giao dịch crypto tập trung (CEX) như: Binance, ByBit, OKX...

Để sử dụng CEX để thực hiện Staking bạn chỉ cần sử dụng nền tảng đó như một ví để giữ token của mình. Đây là phương pháp đơn giản nhất nhưng cũng đi kèm với một số hạn chế như độ tin cậy vào CEX để bảo vệ tài sản của bạn. Nếu CEX bị hack hoặc phá sản có nguy cơ bạn sẽ mất vậy nên quyết định sử dụng một CEX để thực hiện Staking hay không phụ thuộc vào hoàn cảnh và sở thích cá nhân của bạn. Nếu bạn chấp nhận rủi ro và cảm thấy thoải mái việc sử dụng một CEX có thể là một cách thuận tiện để lưu trữ giá trị của tài sản.

Liquid Staking

Liquid Staking là quá trình mà người dùng stake một loại tài sản để nhận được token đại diện theo tỷ lệ 1:1. Khi người dùng stake ETH trên nền tảng Lido sẽ nhận được stETH tương đương và Lido uỷ quyền ETH cho nhiều validator. Liquid Staking mang lại nhiều lợi ích bao gồm việc tăng cường thanh khoản cho tài sản đang được Staking, cung cấp cơ hội kiếm lợi suất từ các ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi) và tạo ra sự linh hoạt cho người dùng có khả năng bán token đại diện để giảm thiểu tổn thất trong biến động của thị trường.

Ngoài ra liquid Staking giảm rủi ro khi validator gặp sự cố bằng cách uỷ quyền token cho nhiều validator và sử dụng quỹ bảo hiểm để đền bù cho người dùng khi cần thiết.

Re-Staking

Re-Staking là một giải pháp nhằm đối mặt với vấn đề phi tập trung trong mạng lưới ứng dụng Mev-Boost. EigenLayer là một trong những dự án tiên phong triển khai Re-Staking, hỗ trợ việc xử phạt các node có hành vi không tốt và đảm bảo họ nhận lợi ích từ Mev.

Hệ thống hoạt động bằng cách người dùng stake ETH và validator sử dụng ETH đó để vận hành mạng thực hiện các nhiệm vụ bảo mật như oracle, data availability và triển khai sidechain hoặc rollup.

Re-Staking giúp giảm thiểu rủi ro cho mạng lưới liên quan đến Mev-Boost, tạo sự cân bằng giữa lợi nhuận từ MEV và an ninh mạng, đồng thời tái sử dụng nguồn vốn Ethereum và có thể thúc đẩy nhu cầu mua thêm ETH để stake. Tuy nhiên vẫn tồn tại những hạn chế liên quan đến hiệu suất, tập trung quyền lực và độ an toàn của mô hình mới này.

Ảnh hưởng của Staking đến đồng giá Coin

Việc người dùng tham gia Staking trong các dự án sử dụng cơ chế đồng thuận PoS đóng một vai trò quan trọng trong quản lý mạng lưới Blockchain. Có một số tác động đối với nguồn cung và lưu thông mà người tham gia có thể nhận thức ngay: Số lượng coin được đưa vào stake sẽ bị khóa trong một khoảng thời gian cụ thể. Điều này đồng nghĩa với việc số coin này không thể tham gia vào quá trình lưu thông và giao dịch trên các sàn giao dịch. Do đó dẫn đến sự giảm lượng coin lưu thông trên thị trường. Khi lượng cung trên thị trường giảm độ khan hiếm của đồng coin tăng lên và điều này thường làm cho giá của nó tăng. Đây là một quy luật cơ bản của cung cầu.

Hãy xem xét ví dụ cụ thể với đồng TOMO:

Ngày 10/12/2018, TomoChain thông báo chương trình cho các ứng viên chạy Masternode.

Ngày 14/12/2018, TomoChain ra mắt Mainnet và cho phép các Masternode tham gia Staking với đồng TOMO coin. Người dùng khác cũng có thể bỏ phiếu cho các Masternode.

Ngày 08/08/2019, có 39,851,005 TOMO (chiếm 64.5% tổng lưu thông trên thị trường) đang được stake để tham gia cơ chế đồng thuận PoSV. Trong thời gian từ khi Staking được kích hoạt, giá của TOMO tăng lên 300%.

Bởi vì Staking có khả năng tăng giá coin nhiều dự án áp dụng cơ chế này nhằm thu hút sự quan tâm từ cộng đồng. Tuy nhiên theo thời gian giá của coin có thể không tiếp tục tăng, và người dùng có thể xem đây chỉ là một cách để giữ coin như gửi tiết kiệm dài hạn.

Lợi ích của việc tham gia Staking

Đối với người tham gia Staking - Staker

• Tạo thu nhập thụ động

Thay vì để tiền điều trên các sàn giao dịch mà không nhận được thêm số coin, người tham gia có thể đưa coin vào stake và nhận được thêm coin trong quá trình tham gia stake. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người muốn giữ coin lâu dài trong khi không phù hợp cho những người muốn thực hiện giao dịch thường xuyên.

• Tiết kiệm chi phí 

Khi tham gia Staking đòi hỏi người tham gia đáp ứng một số điều kiện của dự án như số lượng coin để stake, cấu hình máy tính… Đối với những người muốn trở thành Nodes hoặc Masternodes trong mạng lưới Blockchain yêu cầu về cấu hình máy tính cao hơn là không tránh khỏi. Trong khi đó với PoS chỉ cần một máy tính và một cài đặt là đủ giúp tiết kiệm chi phí so với cơ chế PoW.

• Tính an toàn

Việc Staking được thực hiện an toàn vì có bản backup. Trước khi bắt đầu quá trình Staking người tham gia đã có thể dự tính tỷ lệ lợi nhuận sau một khoảng thời gian cụ thể bao gồm cả việc xác định thời điểm mở khoá và thời gian cần thiết để rút coin nếu người tham gia quyết định hủy bỏ quá trình stake giữa chừng.

Đối với các dự án

• Staking trong Proof of Stake (PoS) là một phương tiện quan trọng giúp các dự án Blockchain xây dựng tính phi tập trung trong mạng lưới của họ. Quyền lực và sức mạnh của mạng lưới được phân chia công bằng cho những người tham gia bao gồm cả Node và Masternodes.

• Việc tận dụng nguồn lực từ bên ngoài thông qua các Nodes là một cách để mở rộng sự tham gia trong việc vận hành mạng lưới giúp tăng cường sức mạnh và ổn định của hệ thống, đồng thời làm cho mạng lưới trở nên linh hoạt và có khả năng chống lại các rủi ro tiềm ẩn.

• Tạo động lực tham gia mạng lưới là một lợi ích quan trọng của Staking. Những người tham gia có cơ hội nhận phần thưởng khi họ thực hiện việc stake, điều này tạo động lực để họ duy trì và cống hiến cho sự hoạt động của mình trong mạng lưới.

• Staking cũng là một biện pháp an toàn cho mạng lưới. Để thực hiện các cuộc tấn công, hacker phải kiểm soát ít nhất 51% sức mạnh của mạng lưới nên việc phân tán sức mạnh này thông qua các nodes khác nhau làm cho việc tập trung sức mạnh để thực hiện cuộc tấn công trở nên đặc biệt khó khăn và gần như không thể thực hiện được.

Những rủi ro khi tham gia Staking

• Thời gian khóa: Một số dự án đòi hỏi việc Staking token trong một khoảng thời gian dài và trong thời kỳ này tài sản của bạn không thể rút ra cho đến khi kỳ hạn khóa kết thúc. Ngay cả khi có sự thay đổi tình hình bạn vẫn không có khả năng thực hiện bất kỳ giao dịch nào, điều này có thể ảnh hưởng đáng kể đến chiến lược đầu tư tổng thể.

• Thời gian nhận thưởng kéo dài: Có rất nhiều dự án không trả thưởng hàng ngày và quá trình xử lý thưởng của stalker có thể mất thời gian đáng kể.

• Rủi ro từ validator: Người xác nhận giao dịch (validator) có thể tạo ra rủi ro nếu họ gặp phải bất kỳ lỗi nào trong quá trình xác nhận.

• Nguy cơ bị hack: Có khả năng mà ví của bạn có thể bị tấn công và thông tin tài khoản của bạn có thể bị đánh cắp.

• Biến động của thị trường crypto: Sự biến động là một thách thức mà mọi nhà đầu tư crypto đều phải đối mặt. Giảm giá trên thị trường có thể xảy ra trong thời gian ngắn, gây mất mát lớn cho bạn.

​​​​​​​

Những điều cần lưu ý khi tham gia Staking

• Tỷ lệ lạm phát 

Tỷ lệ được tính dựa trên sự sinh ra của token mới so với tổng lượng token đang lưu hành trên thị trường. Sự xuất hiện của số lượng token mới có thể có ảnh hưởng đáng kể đến giá trị của token phụ thuộc vào quy luật cung cầu.

• Thời gian lock

Thời gian khóa người tham gia có thể chọn từ đầu, thường được dự án cung cấp các tùy chọn như 1 tháng, 3 tháng hoặc 1 năm. Sau khoảng thời gian người tham gia mới có thể rút lại số coin đã tham gia stake. Trong trường hợp các Node hoặc Masternode tham gia Staking thường xác định thời gian khóa trong suốt thời gian làm Node. Trong khoảng thời gian đó họ nhận được phần thưởng làm nguồn thu.

• Thời gian unlock

Hầu hết mọi người đều có khả năng thực hiện thao tác un-stake trước khi quá trình stake kết thúc. Tuy nhiên sau khi nhấn nút "un-stake" họ thường sẽ không thể ngay lập tức nhận lại số coin mà phải đợi một khoảng thời gian nhất định.

Các dự án thiết lập quy tắc này nhằm đảm bảo rằng quá trình un-stake không gây ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động bình thường của mạng lưới. Đồng thời cung cấp thời gian cho họ để xử lý nếu có lượng coin un-stake quá lớn.

• Lãi suất

Mục tiêu là tìm hiểu và tham gia vào nơi có Staking với lãi suất cao nhất và an toàn nhất có thể. Để tham gia Staking bạn cần đáp ứng mức tối thiểu về số lượng token mà dự án yêu cầu, giá trị này thay đổi tùy thuộc vào từng dự án cụ thể.

• Lãi suất Staking

Tỷ lệ lãi mà người tham gia Staking sẽ nhận được sau một khoảng thời gian nhất định sẽ tăng lên theo mức nào đó tùy thuộc vào lãi suất và điều này trực tiếp ảnh hưởng đến số lượng coin mà người dùng nhận được sau khi thực hiện quá trình Staking.

Tuy nhiên, để đạt được hiệu suất tối ưu nhà đầu tư cần quan tâm không chỉ đến mức lãi suất mà còn đến các chỉ số khác.

• Độ tuổi coin

Thời gian mà coin được đưa vào quá trình Staking cho đến khi tham gia chính thức vào Stakin là thời điểm mà coin bắt đầu sinh lời. Thời gian này thường khác nhau tùy vào từng dự án có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.

Một số câu hỏi thường gặp liên quan đến Staking

Câu hỏi 1: Equity stake là gì?

Equity stake là tỷ lệ cổ phần được thỏa thuận giữa các công ty startup và những nhà đầu tư. Cách hoạt động của Equity stake như sau: Trước khi thỏa thuận để huy động vốn, các startup sẽ định giá trị công ty của mình (còn được gọi là Valuation). Sau đó dựa vào giá trị định giá và số vốn mà những nhà đầu tư cung cấp, họ sẽ sở hữu một phần trăm cổ phần xác định trong công ty đó phần trăm này thường phản ánh mức độ đóng góp vốn của họ. Khi công ty đạt được lợi nhuận từ hoạt động huy động vốn, những nhà đầu tư sẽ được nhận lợi nhuận theo tỷ lệ sở hữu cổ phần của họ.

Câu hỏi 2: Staking Binance là gì?

Dịch vụ Staking của Binance mang đến cho người dùng khả năng tham gia Staking để có cơ hội nhận thưởng trong một môi trường thân thiện với người dùng, thông qua nhiều sản phẩm đa dạng như Staking ETH 2.0 và Staking cố định.

Câu hỏi 3: Làm thế nào để tối ưu lợi nhuận khi Staking?

*Xác định phương pháp phù hợp

Phân loại theo nhu cầu và số lượng coin mà bạn nắm giữ:

• Đối với những người sở hữu số lượng coin nhỏ không đủ để tạo ra một Node hoặc Masternode: Lựa chọn tốt nhất là tham gia bỏ phiếu hoặc thực hiện Staking trên các Node có sẵn để nhận phần thưởng từ những Node đó. Hình thức này bao gồm việc thực hiện Staking trực tiếp trên ví hoặc trên một số sàn giao dịch hỗ trợ. Với những người sở hữu số lượng coin nhỏ và có ý định giữ coin lâu dài, việc thực hiện Staking sẽ giúp họ kiếm được thêm coin trong khoảng thời gian đó.

• Đối với những người tích trữ số lượng coin lớn: Họ cũng có thể áp dụng cách trên nếu muốn linh hoạt trong việc khoá coin. Hoặc có thể ứng cử trực tiếp để trở thành một Node hoặc Masternode, tham gia vào quá trình xử lý giao dịch và tạo khối. Phương pháp này sẽ giúp người Staker nhận được nhiều phần thưởng hơn, tuy nhiên, cũng đòi hỏi sự cài đặt và kết nối phần cứng cao hơn.

*Các bước thực hiện

Cho cả hai nhóm trên bạn cần thực hiện các bước sau:

Bước 1: Chọn loại coin với cơ chế Staking. Trước khi lựa chọn, bạn cần xem xét các yếu tố đã được nêu ở phía trên để cân nhắc giữa nhu cầu, vốn, kỳ vọng và mong muốn lãi suất của bạn.

Bước 2: Cài đặt ví hoặc cấu hình máy tính để chuẩn bị cho quá trình Staking.

Bước 3: Nạp coin vào ví/máy tính hoặc sàn để bắt đầu quá trình Staking. Đối với các ví lạnh, hãy đảm bảo rằng ví luôn kết nối với mạng 24/7.

Bước 4: Đợi cho coin trưởng thành và bắt đầu nhận lãi.

Lưu ý: Để tối ưu hóa lợi nhuận khi Staking, hãy chú ý đến các yếu tố như lãi suất, lạm phát của coin, giá coin và trọng số.

Câu hỏi 4: Cấu hình máy như thế nào để Staking coin?

Mỗi loại đồng coin đều đòi hỏi một cấu hình phần cứng riêng để thực hiện Staking. Việc sử dụng máy tính kèm VPS riêng là cần thiết cho việc Staking, đặc biệt là đối với Node hoặc Masternode.

Tuy nhiên, đối với những nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn duy trì linh hoạt với lượng coin của mình và vẫn tham gia Staking, không cần phải quá lo lắng về cấu hình máy. Họ có thể thực hiện Staking trực tiếp trên các ví hoặc sàn giao dịch.

Nếu có nhu cầu rút coin khỏi quá trình Staking hoàn toàn khả thi. Nhà đầu tư có thể thực hiện thao tác un-stake giữa chừng. Tuy nhiên, khuyến nghị rằng việc này nên được thực hiện chỉ khi có lý do bất khả kháng vì un-stake sẽ dẫn đến việc không nhận được phần thưởng đầy đủ và mất một khoảng thời gian đáng kể để khôi phục lại lượng coin đã stake.

Như vậy chúng ta vừa cùng nhau tìm hiểu những thông tin liên quan đến Staking. Nếu bạn còn thắc mắc nào khác hãy để bình luận bên dưới bài viết để được webtygia giải đáp nhanh nhất nhé. Và đừng quên theo dõi chúng tôi để cập nhật tin tức về thị trường tiền ảo mỗi ngày.