3 Cách Nhận Biết Các Loại Gạo Giả Và Tác Hại Từ Góc Nhìn Chuyên Gia

Trong bối cảnh giá cả lương thực biến động mạnh đặc biệt là giá gạo tăng mạnh từ đầu năm 2024 đến nay thị trường gạo Việt Nam đang đối mặt với một thách thức đáng lo ngại: gạo giả, gạo kém chất lượng đang len lỏi vào các kênh phân phối, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng và uy tín nông sản quốc gia.

I. Gạo giả là gì?
Gạo giả là loại gạo được pha trộn hoặc làm giả nhằm đánh lừa người tiêu dùng, thường được chia thành các nhóm chính sau:

• Gạo nhựa/Gạo làm từ bột tổng hợp
• Làm từ tinh bột trộn với nhựa công nghiệp (polymer) rồi ép thành hạt gạo giả.
• Không có giá trị dinh dưỡng, độc hại nếu ăn lâu dài.
• Gạo trộn tẩy trắng/gạo cũ tái chế
• Gạo mốc, ẩm bị tẩy trắng bằng hóa chất để nhìn như gạo mới.
• Có thể chứa dư lượng hóa chất nguy hiểm.
• Gạo bị pha trộn loại rẻ
• Gạo đặc sản bị trộn với gạo thường, gạo vụ cũ để tăng lợi nhuận.
• Không gây độc hại tức thì nhưng đánh lừa giá trị thật và ảnh hưởng dinh dưỡng.
• Gạo tẩm hương tổng hợp
• Dùng hương liệu hóa học để tạo mùi thơm như gạo ST, gạo lài, gạo Thái.
• Mùi rất nồng, không tự nhiên, có thể ảnh hưởng hệ hô hấp nếu tiếp xúc thường xuyên.

II. Cách nhận biết các loại gạo giả phổ biến
1. Quan sát bằng mắt thường
Gạo nhựa: hạt đều bất thường, không có lớp cám, có cảm giác trơn như nhựa.

Gạo tẩy trắng: hạt có màu trắng sáng không tự nhiên, không có mùi thơm của gạo mới.

Gạo pha tẩm hương: mùi thơm đậm, hơi gắt, hương không bay khi để ngoài không khí vài tiếng.

2. Kiểm tra khi vò và nấu
Vò gạo: nếu nước đục lâu và xuất hiện màu lạ (vàng, xám), có thể là gạo tẩy trắng.

Nấu cơm:

Gạo giả thường cho cơm cứng, không thơm, dễ thiu hoặc thậm chí cháy lẹ.

Cơm có mùi lạ sau vài tiếng hoặc khó tiêu là dấu hiệu nghi vấn.

3. Đốt
Gạo thật khi đốt sẽ cháy ra tro.

Gạo nhựa sẽ có mùi khét như đốt túi nylon, vón cục lại thay vì ra tro.

III. Tác hại của gạo giả đến sức khỏe và xã hội
Đối với sức khỏe

Gạo làm từ nhựa: có thể gây rối loạn tiêu hóa, suy gan thận, tăng nguy cơ ung thư.

Hóa chất tẩy trắng, chất bảo quản: tích tụ lâu dài gây nhiễm độc, ảnh hưởng hệ miễn dịch.

Hương liệu hóa học: có thể gây dị ứng, suy hô hấp, đặc biệt ở trẻ em và người già.

Đối với xã hội và kinh tế

Mất lòng tin vào thị trường nội địa, ảnh hưởng đến thương hiệu gạo Việt Nam.

Thiệt hại cho nông dân trồng lúa chính thống.

Làm méo mó giá cả thị trường, ảnh hưởng cả chuỗi cung ứng.

IV. Làm sao để bảo vệ bản thân?
Mua gạo tại các cửa hàng uy tín, siêu thị lớn hoặc thương hiệu có chứng nhận VietGAP, OCOP, GlobalGAP…

Chú ý tem nhãn, ngày sản xuất, mã truy xuất nguồn gốc (QR code)

Tẩy chay các sản phẩm không rõ nguồn gốc – rẻ bất thường

Báo cơ quan chức năng khi nghi ngờ gạo giả

Thật buồn vì Việt nam là quốc gia xuất khẩu gạo số 1 thế giới mà lại có gạo giả trong thị trường. Gạo là lương thực thiết yếu mỗi ngày, và việc sử dụng gạo giả không chỉ là câu chuyện “mất tiền oan” mà là nguy cơ đe dọa sức khỏe và an toàn cộng đồng. Với vai trò là người tiêu dùng thông thái, hãy cảnh giác, lựa chọn đúng và chung tay bài trừ gạo giả ra khỏi thị trường Việt Nam.